Zamiast karania - kroki do odpowiedzialności

Zamiast karania - kroki do odpowiedzialności

 

Istnieje powszechne przekonanie, że kiedy dziecko coś przeskrobie, powinno zostać za to ukarane. Tylko czy wtedy uczymy dziecka odpowiedzialności, czy sprawiamy, że rozumie istotę swojej winy? Liczne badania naukowe wskazują na nieskuteczność kar w procesie uczenia się i wychowania. Chciałabym Wam przedstawić alternatywny sposób postępowania, uczący brania odpowiedzialności za swoje zachowanie.

Treści pochodzą ze szkolenia "Kid Skills" w  Centrum Terapii Skoncentrowanej na Rozwiązaniach „CTSR" (www.ctsr.pl). Ich autorkami są: Aneta Błaszczyk i Agnieszka Szrejter Łoś. 

Przyznanie się: Zachęcamy dziecko do szczerej rozmowy na temat tego co zrobiło. Zapewnienie dziecka, że nie zostanie ukarane, a będzie miało możliwość wzięcia odpowiedzialności za swoje zachowanie, zwiększa szansę na to, że dziecko będzie z nami rozmawiało otwarcie. Zamiast przeprowadzania śledztwa rozmawiamy o konsekwencjach wynikających z przyznania się do winy, pomagamy dziecku w rozważeniu wątpliwości i obaw dotyczących przyznania się. Należy pamiętać, że przyznanie się ma sens tylko wtedy gdy wynika z tego więcej dobrego niż złego.

Zrozumienie: Omawiamy z dzieckiem powody, którymi się kierowało. Unikamy pouczania dziecka poprzez prawienie kazań. Stwarzamy dziecku możliwość samodzielnego dojścia do zrozumienia konsekwencji swojego złego zachowania, poszerzamy poziom zrozumienia poprzez pytania: jak myślisz jakie negatywne konsekwencje ma mieć twoje zachowanie? Z jakiego powodu takie zachowanie jest niebezpieczne, W jaki sposób to co zrobiłeś wpłynęło na Twoją koleżankę? Jak to wpłynęło na Twoją przyjaźń z Kasią?

Przeprosiny: Przeprosiny mogą nastąpić wtedy, gdy dziecko zrozumie, za co ma przeprosić. Pomagamy dziecku w znalezieniu sposobu, aby przeprosić za to co zrobiło.

Zadośćuczynienie: Formę zadośćuczynienia ustalamy z osobą, która zawiniła. Możemy zaproponować, aby dziecko skontaktowało się z osobą pokrzywdzoną i dowiedziało się, w jaki sposób może ja przeprosić. Możemy zaproponować pisemną formę – dziecko może napisać list z przeprosinami

Obietnica poprawy: Obietnica poprawy jest ważna wtedy, gdy jest prawdziwa i uwewnętrzniona. Ważne, aby porozmawiać z dzieckiem, w jaki sposób zamierza zapobiegać takiemu postępowaniu w przyszłości.

Odpowiedzialność: Gdy dziecko zrealizowało poprzednie kroki, udowodniło, że można mu ponownie zaufać. Dziecko poprzez uczenie kolejnego dziecka, że nikt nie powinien zachowywać się w taki sposób, może okazać, że naprawdę rozumie, dlaczego dlaczego nikt nie powinien zachowywać się w ten sposób.

List z przeprosinami może zawierać następujące treści: 

- za co przepraszam

- dlaczego to nie było w porządku

- jak mogę zadośćuczynić, jak mogę to naprawić

- następnym razem w takiej sytuacji mógłbym zachować się inaczej - jak dokładnie

- chciałbym, żeby inni nie popełnili mojego błędu, jak mogę im w tym pomóc

Jestem pewna, że praca włożona w taką formę przeprosin przyniesie dużo lepsze skutki niż kara.